一原一天地一书塑传奇《白鹿原》居然这么多版本
Ti?ng Th? Nh? K? | |
---|---|
Türk?e | |
Phát am | [?t?y?k?t?e] |
S? d?ng t?i | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Khu v?c | Anatolia, Kypros, Balkan, Kavkaz[c?n d?n ngu?n], Trung ?u, Tay ?u |
T?ng s? ng??i nói | 80 tri?u[5][6] |
Dan t?c | Ng??i Th? Nh? K? |
H?ng | 23 (ti?ng m? ??) |
Phan lo?i | Turk
|
Ng?n ng? ti?n than | Ti?ng Th? Nh? K? Ti?u á c?
|
Ph??ng ng? | |
H? ch? vi?t | H? ch? Latinh (bi?n th? ti?ng Th? Nh? K?) |
??a v? chính th?c | |
Ng?n ng? chính th?c t?i | ![]() ![]() ![]() |
Ng?n ng? thi?u s? ???c c?ng nh?n t?i | |
Quy ??nh b?i | Hi?p h?i ng?n ng? Th? Nh? K? |
M? ng?n ng? | |
ISO 639-1 | tr |
ISO 639-2 | tur |
ISO 639-3 | tur |
![]() (Click on image for the legend) |
M?t ph?n c?a lo?t bài v? |
V?n hóa Th? Nh? K? |
---|
![]() |
L?ch s? |
Dan t?c |
Ng?n ng? |
?m th?c |
V?n h?c |
Ti?ng Th? Nh? K? (Türk?e, IPA ?), c?ng ???c g?i là ti?ng Th? Nh? K? Istanbul,[15] là m?t ng?n ng? ???c 65-73 tri?u ng??i nói trên kh?p th? gi?i, khi?n nó là ng?n ng? ???c nói ph? bi?n nh?t trong ng? h? Turk. Nh?ng ng??i nói ti?ng này ph?n l?n s?ng ? Th? Nh? K?, v?i m?t s? l??ng nh? h?n ? Síp, Bulgaria, Hy L?p và nh?ng n?i khác ? ??ng ?u. Ti?ng Th? Nh? K? c?ng ???c nhi?u ng??i nh?p c? ??n Tay ?u, ??c bi?t là ? ??c, s? d?ng.
Ng?n ng? này b?t ngu?n t? vùng Trung á v?i các ghi chép ??u tiên có niên ??i g?n 1200 n?m tr??c. V? phía tay, ?nh h??ng c?a ti?ng Th? Nh? K? Ottoman - ti?n than tr?c ti?p c?a ti?ng Th? Nh? K? ngày nay - ?? lan ?i khi ?? qu?c Ottoman m? r?ng. N?m 1928, m?t trong các c?i cách c?a Atatürk nh?ng n?m ??u c?a C?ng hòa Th? Nh? K? là ch? Ottoman ?? ???c thay b?ng b?ng ch? cái Latinh. ??ng th?i Hi?p h?i ng?n ng? Th? Nh? K? ?? kh?i x??ng c?i cách ng?n ng? này b?ng cách gi?m b?t các t? vay m??n t? ti?ng Ba T? và ti?ng ? R?p, thay vào ?ó là các t? g?c Th? Nh? K? và các bi?n th? b?n ??a c?a ng?n ng? này.
??c ?i?m c?a ti?ng Th? Nh? K? là s? hài hòa nguyên am và tính ch?p dính. C?u trúc c? b?n là theo d?ng "Ch?-Tan-??ng" (Subject-Object-Verb). Nhi?u d?ng ??i t? ng?i th? hai s? nhi?u có th? ???c s? d?ng cho các cá nhan nh? m?t d?u hi?u c?a s? t?n tr?ng. Danh t? trong ti?ng Th? Nh? K? kh?ng phan theo l?p hay gi?ng.
Phan lo?i
[s?a | s?a m? ngu?n]
Ch?ng 40% s? ng??i nói ng?n ng? Turk nói ti?ng Th? Nh? K?.[16] Nh?ng ?i?m ??c tr?ng c?a ti?ng Th? Nh? K?, nh? hòa am nguyên am, tính ch?p dính và thi?u v?ng gi?ng ng? pháp, c?ng là ?i?m chung c?a toàn h?. Ng? h? Turk bao g?m ch?ng 30 ng?n ng? còn t?n t?i, phan b? ? ??ng ?u, Tay á và Xibia.
Ti?ng Th? Nh? K? là thành viên c?a nhóm ng?n ng? Oghuz, m?t phan nhánh c?a ng? h? Turk. Ng??i nói các ng?n ng? Oghuz (g?m ti?ng Th? Nh? K?, Azerbaijan, Turkmen, Qashqai, và Gagauz) có th? hi?u l?n nhau trong r?t nhi?u tr??ng h?p.[17]
?m v? h?c
[s?a | s?a m? ngu?n]Ph? am
[s?a | s?a m? ngu?n]M?i | R?ng | Chan r?ng | Sau chan r?ng |
Vòm | Ng?c m?m | Thanh h?u | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
M?i | m | n | ||||||||||||
T?c | p | b | t | d | (c) | (?) | k | ɡ | ||||||
T?c xát | t?? | d?? | ||||||||||||
Xát | f | v | s | z | ? | ? | h | |||||||
Ti?p c?n | (?) | l | j | |||||||||||
V? | ? |
Các am [c], [?], và [l] là d?ng phan b? b? sung c?a [k], [ɡ], và [?]; c?m tr??c xu?t hi?n c?nh nguyên am tr??c còn c?m sau xu?t hi?n c?nh nguyên am sau. Tuy v?y, s? phan b? c?a nh?ng am v? này khó ?oán bi?t trong t? m??n và danh t? riêng.
Nguyên am
[s?a | s?a m? ngu?n]
Các nguyên am ti?ng Th? Nh? K?, theo th? t? trong b?ng ch? cái, là ?a?, ?e?, ???, ?i?, ?o?, ???, ?u?, ?ü?.[18] Nguyên am ???c phan bi?t d?a trên ba c? s?: tr??c hay sau, làm tròn hay kh?ng, và ?? cao.[19] T?c [±?? lùi], [±?? tròn] và [±?? cao].[20]
Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ "The Muslim Minority of Greek Thrace". B?n g?c l?u tr? ngày 1 tháng 7 n?m 2017. Truy c?p ngày 12 tháng 1 n?m 2015.
- ^ Taylor & Francis Group (2003). Eastern Europe, Russia and Central Asia 2004. Routledge. tr. 114. ISBN 978-1-85743-187-2. Truy c?p ngày 26 tháng 3 n?m 2008.
- ^ a b "Kosova: Turkish Becomes Official Language". ngày 25 tháng 9 n?m 2006. Truy c?p ngày 11 tháng 1 n?m 2013.
- ^ a b "Constitution of the Republic of Kosovo: Chapter 1 Article 5.2" (PDF). Republic of Kosovo. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 26 tháng 8 n?m 2014. Truy c?p ngày 25 tháng 8 n?m 2014.
- ^ "Top 30 Language Spoken in the World by Number of Speakers".
- ^ Second Language Acquisition of Turkish, Ay?e Gürel, ?ner ?z?elik, Despina Papadopoulou, 2016
- ^ "Constitution of Turkish Republic of Northern Cyprus". www.cypnet.co.uk. ngày 15 tháng 11 n?m 1983. Truy c?p ngày 28 tháng 1 n?m 2014.
- ^ "Languages of Cyprus". CIA World Factbook. B?n g?c l?u tr? ngày 13 tháng 5 n?m 2009. Truy c?p ngày 28 tháng 1 n?m 2014.
- ^ a b "List of declarations made with respect to treaty No. 148". Council of Europe. B?n g?c l?u tr? ngày 22 tháng 5 n?m 2012. Truy c?p ngày 15 tháng 12 n?m 2013.
- ^ "Language Rich Europe launch in Greece". languagerichblog. Truy c?p ngày 30 tháng 6 n?m 2014.[liên k?t h?ng]
- ^ "Languages of Iraq". CIA World Factbook. B?n g?c l?u tr? ngày 13 tháng 5 n?m 2009. Truy c?p ngày 15 tháng 12 n?m 2013.
- ^ "Interim Constitution - Article 9 (Official Languages)". www.servat.unibe.ch. 2007. Truy c?p ngày 15 tháng 12 n?m 2013.
- ^ "Macedonia Overview". Minorityrights.org. Truy c?p ngày 28 tháng 1 n?m 2014.
- ^ "Languages of Republic of Macedonia". CIA World Factbook. 2002. B?n g?c l?u tr? ngày 13 tháng 5 n?m 2009. Truy c?p ngày 15 tháng 12 n?m 2013.
- ^ Corpus analysis and variation in... – Yuji Kawaguchi, Makoto Minegishi, Jacques Durand – Google Books. Books.google.com. 2009. ISBN 9789027207685. Truy c?p ngày 3 tháng 11 n?m 2011.
- ^ Katzner, Kenneth (tháng 3 n?m 2002). Languages of the World, Third Edition. Routledge, an imprint of Taylor & Francis Books Ltd. ISBN 978-0-415-25004-7.
- ^ "Language Materials Project: Turkish". UCLA International Institute, Center for World Languages. tháng 2 n?m 2007. B?n g?c l?u tr? ngày 11 tháng 10 n?m 2007. Truy c?p ngày 26 tháng 4 n?m 2007.
- ^ Nguyên am ??? th??ng ???c phiên am là ??? trong v?n b?n ng?n ng? h?c.
- ^ Goksel, Asli; Kerslake, Celia (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar. Routledge. tr. 24–25. ISBN 0-415-11494-2.
- ^ Khalilzadeh, Amir (Winter 2010). "Vowel Harmony in Turkish". Karadeniz Ara?t?rmalar?: Balkan, Kafkas, Do?u Avrupa ve Anadolu ?ncelemeleri Dergisi. Quy?n 6(24). tr. 141–150 – qua Central and Eastern European Online Library.
Tài li?u
[s?a | s?a m? ngu?n]Printed sources
- Akal?n, ?ükrü Haluk (tháng 1 n?m 2003). "Türk Dil Kurumu'nun 2002 y?l? ?al??malar? (Turkish Language Association progress report for 2002)" (PDF). Türk_Dili (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Quy?n 85 s? 613. ISSN 1301-465X. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 27 tháng 6 n?m 2007. Truy c?p ngày 18 tháng 3 n?m 2007.
{{Chú thích t?p chí}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - Bazin, Louis (1975). "Turcs et Sogdiens: Les Enseignements de L'Inscription de Bugut (Mongolie), Mélanges Linguistiques Offerts à émile Benveniste". Collection Linguistique, publiée par la Société de Linguistique de Paris (b?ng ti?ng Pháp). S? LXX. tr. 37–45.
- Brendemoen, B. (1996). "Conference on Turkish in Contact, Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS) in the Humanities and Social Sciences, Wassenaar, 5–6 Feb 1996".
{{Chú thích t?p chí}}
: Chú thích magazine c?n|magazine=
(tr? giúp) - Encyclopaedia Britannica, Expo 70 Edition Vol 12. William Benton. 1970.
- Coulmas, Florian (1989). Writing Systems of the World. Blackwell Publishers Ltd, Oxford. ISBN 0-631-18028-1.
- Dila?ar, Agop (1977). "Atatürk ve Yaz?m". Türk Dili (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Quy?n 35 s? 307. ISSN 1301-465X. Truy c?p ngày 19 tháng 3 n?m 2007.
{{Chú thích t?p chí}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - Ergin, Muharrem (1980). Orhun Abideleri (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Bo?azi?i Yay?nlar?. ISBN 0-19-517726-6.
{{Chú thích sách}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - Findley, Carter V. (tháng 10 n?m 2004). The Turks in World History. Oxford University Press. ISBN 0-19-517726-6.
- Glenny, Misha. The Balkans – Nationalism, War, and the Great Powers, 1804–1999, Penguin, New York 2001.
- Johanson, Lars (2001). "Discoveries on the Turkic linguistic map" (PDF). Swedish Research Institute in Istanbul. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 5 tháng 2 n?m 2007. Truy c?p ngày 18 tháng 3 n?m 2007.
{{Chú thích t?p chí}}
: Chú thích magazine c?n|magazine=
(tr? giúp) - Ishjatms, N. (tháng 10 n?m 1996). "Nomads In Eastern Central Asia". History of civilizations of Central Asia. Quy?n 2. UNESCO Publishing. ISBN 92-3-102846-4.
- Katzner, Kenneth (tháng 3 n?m 2002). Languages of the World, Third Edition. Routledge, an imprint of Taylor & Francis Books Ltd. ISBN 978-0-415-25004-7.
- Lewis, Geoffrey (1953). Teach Yourself Turkish. English Universities Press. ISBN 978-0-340-49231-4. (2nd edition 1989)
- Lewis, Geoffrey (2001). Turkish Grammar. Oxford University Press. ISBN 0-19-870036-9.
- Lewis, Geoffrey (2002). The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success. Oxford University Press. ISBN 0-19-925669-1.
- ?zsoy, A. Sumru (2000). Türk?e'nin a??zlar? ?al??tay? bildirileri (Workshop on the dialects of Turkish) (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Taylan, Eser E. (eds.). Bo?azi?i üniversitesi Yay?nevi. ISBN 975-518-140-7.
{{Chú thích sách}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - Soucek, Svat (tháng 3 n?m 2000). A History of Inner Asia. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-65169-1.
- Vaux, Bert (2001). "Hemshinli: The Forgotten Black Sea Armenians" (PDF). Harvard University. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 15 tháng 3 n?m 2007. Truy c?p ngày 24 tháng 4 n?m 2007.
{{Chú thích t?p chí}}
: Chú thích magazine c?n|magazine=
(tr? giúp) - Zimmer, Karl; Orgun, Orhan (1999). "Turkish". Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 154–158. ISBN 0-521-65236-7.
On-line sources
- Center for Studies on Turkey, University of Essen (2003). "The European Turks: Gross Domestic Product, Working Population, Entrepreneurs and Household Data" (PDF). Turkish Industrialists' and Businessmen's Association. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 4 tháng 12 n?m 2005. Truy c?p ngày 6 tháng 1 n?m 2007.
- "CIA Factbook:Iraq". 2013. B?n g?c l?u tr? ngày 3 tháng 3 n?m 2016. Truy c?p ngày 12 tháng 1 n?m 2015.
- "Güncel Türk?e S?zlük" (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Turkish Language Association. 2005. B?n g?c l?u tr? ngày 12 tháng 3 n?m 2007. Truy c?p ngày 21 tháng 3 n?m 2007.
{{Chú thích web}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - "Turkish Etymological Dictionary online" (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Sevan Ni?anyan. 2006. Truy c?p ngày 11 tháng 9 n?m 2007.
{{Chú thích web}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - "Language Materials Project: Turkish". UCLA International Institute, Center for World Languages. tháng 2 n?m 2007. B?n g?c l?u tr? ngày 11 tháng 10 n?m 2007. Truy c?p ngày 26 tháng 4 n?m 2007.
- TNS Opinion & Social (tháng 2 n?m 2006). Special Eurobarometer 243 / Wave 64.3: Europeans and their Languages (PDF). European Commission Directorate of General Press and Communication. Truy c?p ngày 28 tháng 3 n?m 2007.
{{Chú thích sách}}
: Liên k?t ngoài trong
(tr? giúp)|author=
- "Turkish Language Association: Sesler ve ses uyumlar? "Sounds and Vovel karmony"" (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Turkish Language Association. B?n g?c l?u tr? ngày 28 tháng 7 n?m 2012. Truy c?p ngày 13 tháng 1 n?m 2013.
{{Chú thích web}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - G?knel, Yüksel (2012). "Turkish Grammar Updated Academic edition". Truy c?p ngày 16 tháng 1 n?m 2013.
- Turkish Language Association. "Türk Dil Kurumu – Tarih?e (History of the Turkish Language Association)" (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). B?n g?c l?u tr? ngày 16 tháng 3 n?m 2007. Truy c?p ngày 18 tháng 3 n?m 2007.
{{Chú thích web}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - "Türk?e S?zlük (2005)'teki S?zlerin K?kenlerine Ait Say?sal D?küm (Numerical list on the origin of words in Türk?e S?zlük (2005))" (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Turkish Language Association. 2005. B?n g?c l?u tr? ngày 1 tháng 3 n?m 2007. Truy c?p ngày 21 tháng 3 n?m 2007.
{{Chú thích web}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - "Spartak KADIU: Türk?ede zaman ve kip kavram? ve i-ek eylemin fonksiyonu üzerine" (PDF) (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3. Truy c?p ngày 15 tháng 1 n?m 2013.
{{Chú thích web}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t)
??c thêm
[s?a | s?a m? ngu?n]- Eyübo?lu, ?smet Zeki (1991). Türk Dilinin Etimoloji S?zlü?ü (Etymological Dictionary of the Turkish Language) (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Sosyal Yay?nlar?, ?stanbul. ISBN 978975-7384-72-4.
{{Chú thích sách}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - ?zel, Sevgi (1986). Atatürk'ün Türk Dil Kurumu ve Sonras? (Atatürk's Turkish Language Association and its Legacy) (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Haldun ?zen and Ali Püsküllüo?lu (eds.). Bilgi Yay?nevi, Ankara. OCLC 18836678.
{{Chú thích sách}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t) - Püsküllüo?lu, Ali (2004). Arkada? Türk?e S?zlük (Arkada? Turkish Dictionary) (b?ng ti?ng Th? Nh? K?). Arkada? Yay?nevi, Ankara. ISBN 975-509-053-3.
{{Chú thích sách}}
: Qu?n ly CS1: ng?n ng? kh?ng r? (liên k?t)
Liên k?t ngoài
[s?a | s?a m? ngu?n]![]() |
T? ?i?n t? Wiktionary |
![]() |
T?p tin ph??ng ti?n t? Commons |
![]() |
Danh ng?n t? Wikiquote |
![]() |
C?m nang du l?ch guide t? Wikivoyage |
